Dyskusje na temat wysokości składki zdrowotnej w roku 2025 budziły wiele emocji zarówno wśród przedsiębiorców jak i rządzących. Sposób ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej u osób prowadzących pozarolniczą działalność, będących podatnikami PIT, zależy, co do zasady, od formy opodatkowania firmowych dochodów/przychodów. Najwięcej kontrowersji wciąż budzi fakt, iż wysokość tej składki dla ww. przedsiębiorców została uzależniona od wysokości uzyskiwanych przez nich dochodów/przychodów.
Poniżej przedstawiamy zasady ustalania miesięcznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej ww. osób z uwzględnieniem zmian przepisów wprowadzonych z dniem 1 stycznia 2025 r. ustawą z dnia 6 grudnia 2024 r. zmieniającą ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. poz. 1915).
Zmiany w składce zdrowotnej od 2025 roku
Do najważniejszej zmiany należy likwidacja obowiązku opłacania składki zdrowotnej z tytułu odpłatnego zbycia składników majątku będących m.in. środkami trwałymi.
Ponadto na jej mocy została obniżona minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej przedsiębiorców opodatkowanych według skali lub podatkiem liniowym, a także podstawa wymiaru ww. składki opłacających kartę podatkową – do poziomu 75% minimalnego wynagrodzenia, należnej odpowiednio za rok składkowy obejmujący okres od 1 lutego 2025 r. do 31 stycznia 2026 r. oraz za 2025 r.
Składka zdrowotna na skali podatkowej lub podatku liniowym
Miesięczna podstawa składki obliczona jest na podstawie dochodu z działalności gospodarczej.
Zasady ustalania tej podstawy reguluje art. 81 ust. 2c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawy zdrowotnej). W myśl tego przepisu, ww. przedsiębiorcy za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu wpłacają składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w następujący sposób:
- dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów; dochód ustalony w ten sposób jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
- dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów osiągniętych od początku roku, i sumą kosztów uzyskania tych przychodów poniesionych od początku roku; dochód ustalony w ten sposób jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach; dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Najważniejsze zmiany na rok 2025
Minimalna składka zdrowotna
W roku składkowym trwającym od 1 lutego 2025 r. do 31 stycznia 2026 r. podstawa wymiaru składki zdrowotnej opłacanej przez przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej lub podatkiem liniowym nie może być niższa od kwoty 3.499,50 zł, a ustalona od tej podstawy składka zdrowotna – 314,96 zł.
Warto w tym miejscu wspomnieć o tym, że od 1 stycznia 2025 r. w przypadku przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych dla celów ustalania przychodu/dochodu, na podstawie którego ustalana jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, uwzględnia się przepisy dotyczące metody kasowej ustalania przychodu podatkowego.
Ale co to jest ta metoda kasowa? W reporterskim skrócie: momentem uznania przychodu jest faktyczny wpływ środków na rachunek a nie moment wystawienia faktury.
Przychody z tytułu sprzedaży środków trwałych
Istotną zmianą wprowadzoną wspomnianą nowelizacją jest likwidacja obowiązku opłacania składki zdrowotnej z tytułu odpłatnego zbycia składników majątku będących m.in. środkami trwałymi. Jak wynika z art. 81 ust. 2zd pkt 3 ustawy zdrowotnej, w przychodach/kosztach uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy o PDOF nie uwzględnia się przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 i 19 ustawy o PDOF (tj. przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku będących m.in. środkami trwałymi) i kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 1 tej ustawy (tj. kosztów uzyskania przychodów z tytułu m.in. sprzedaży środków trwałych, czyli co do zasady, niezamortyzowanej wartości środka trwałego).
W przychodach i kosztach uzyskania przychodów – dla celów składki zdrowotnej – nie uwzględnia się również:
- przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b i 152-154 ustawy o PDOF (tj. uzyskanych z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, osiągniętych z realizacji nowej inwestycji oraz przychodów objętych ulgami: na powrót, dla rodzin 4+, dla pracujących seniorów),
- przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w miesiącu, w którym ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8-9a ustawy zdrowotnej (dotyczy m.in. emeryta/rencisty prowadzącego działalność gospodarczą, którego świadczenie emerytalne/rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia i którego przychody z ww. działalności nie przekraczają miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury).
Limit odliczenia w 2025 r. składki zdrowotnej w podatku liniowym i osób współpracujących
Wysokość kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146 ze zm.), zaliczanej do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy o PDOF lub odliczanej od dochodu na podstawie art. 30c ust. 2 pkt 2 ww. ustawy, w 2025 r. nie może przekroczyć 12.900 zł.
Podsumowując: Składka zdrowotna na zasadach ogólnych – jak policzyć?
Luty 2025 – styczeń 2026
Skala podatkowa i IP Box:
- Podstawa wymiaru: dochód za poprzedni miesiąc
- Składka zdrowotna: 9% od dochodu
- Minimalna składka zdrowotna: podstawa wymiaru: 3499,50 zł (75% x 4666 zł minimalnego wynagrodzenia); składka: 9%: 314,96 zł
Podatek liniowy i IP Box:
- Podstawa wymiaru: dochód za poprzedni miesiąc
- Składka zdrowotna: 4,9 % od dochodu
- Minimalna składka zdrowotna: podstawa wymiaru: 3499,50 zł (75% x 4666 zł minimalnego wynagrodzenia); składka: 9%: 314,96 zł
Składka zdrowotna na ryczałcie ewidencjonowanym
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu wpłacają składkę na ubezpieczenie zdrowotne (w wysokości 9%) od miesięcznej podstawy wymiaru, którą stanowi kwota odpowiadająca 60%, 100% albo 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, w zależności od wysokości osiągniętych od początku roku kalendarzowego przychodów z tej działalności, tj. odpowiednio:
- nieprzekraczających 60.000 zł,
- przekraczających 60.000 zł i nieprzekraczających 300.000 zł,
- przekraczających 300.000 zł.
Jak ustalić przychody przy ryczałcie?
Przychody przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem pomniejsza się o kwoty opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu, na podstawie ustawy o PDOF. W kwotach ww. składek nie uwzględnia się składek opłaconych w miesiącu, w którym ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie ww. art. 82 ust. 8-9a ustawy zdrowotnej (dotyczy m.in. emeryta/rencisty prowadzącego działalność gospodarczą, którego świadczenie emerytalne/rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia i którego przychody z ww. działalności nie przekraczają miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury).
Przedsiębiorcy w przychodach nie uwzględniają:
- przychodów osiągniętych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, z wyłączeniem przychodów rozliczanych w tym okresie na podstawie art. 14c ustawy o PDOF (tj. w ramach kasowego PIT),
- przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b i 152-154 ustawy o PDOF – tj. uzyskanych z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, osiągniętych z realizacji nowej inwestycji oraz przychodów objętych ulgami: na powrót, dla rodzin 4+, dla pracujących seniorów (do końca 2024 r. wyjątki te nie obejmowały przychodów z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej oraz osiągniętych z realizacji nowej inwestycji),
- przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w miesiącu, w którym ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8-9a ustawy zdrowotnej.
Co się zmienia w 2025 roku?
Od 1 stycznia 2025 r. przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem ewidencjonowanym w przychodach ustalanych dla celów składki zdrowotnej nie uwzględniają przychodów z tytułu odpłatnego zbycia składników majątku będących m.in. środkami trwałymi.
Podsumowując: składka zdrowotna na ryczałcie ewidencjonowanym – jak policzyć?
Przychód za miesiące od stycznia do grudnia 2025*:
- Do 60 000zł – podstawa wymiaru: 5129,51 (60% przeciętnego wynagrodzenia) Składka: 9%: 461,66 zł
- Od 60 000zł do 300 000zł – podstawa wymiaru: 8549,18 (100% przeciętnego wynagrodzenia) Składka 9%: 769,43 zł
- Powyżej 300 000zł – podstawa wymiaru: 15388,52 (180% przeciętnego wynagrodzenia) Składka 9%: 1384,97 zł Od stycznia 2025 roku w podstawie wymiaru składki zdrowotnej nie uwzględnia się przychodów związanych ze sprzedażą środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. *Składka zdrowotna może być liczona również od przychodu z poprzedniego roku – jest to opcja korzystna dla osób osiągających przychody na porównywalnym poziomie – pomaga uniknąć niedopłaty składki zdrowotnej i konsekwencji z tego wynikającychh. Mogą skorzystać podatnicy, którzy w roku 2025 są na ryczałcie ale przez cały poprzedni rok byli opodatkowani wg skali podatkowej, podatkiem liniowym, korzystali z ulgi na IP Box lub byli opodatkowani ryczałtem.
Składka zdrowotna – pozostali
Wspólnicy niektórych spółek i osoby współpracujące
Wspólnicy spółek komandytowych, Wspólnicy jednoosobowej spółki z o.o.,
Komplementariusze SKA (spółki komandytowo- akcyjnej) , Akcjonariusze PSA (prostej spółki akcyjnej), Twórcy, Artyści
Miesięczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostałych osób prowadzących pozarolniczą działalność (tj. m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z o.o., wspólników spółek komandytowych, komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej) stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Zatem dla ww. osób miesięczna składka zdrowotna w 2025 r. wynosi 769,43 zł (tj. 8.549,18 zł × 9%).
Osoby współpracujące
Miesięczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą oraz osobami, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tj. korzystającymi z ulgi na start), stanowi kwota odpowiadająca 75% ww. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W 2025 r. dla ww. osób miesięczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej wynosi więc 6.411,89 zł (tj. 75% z 8.549,18 zł), a składka zdrowotna – 577,07 zł (tj. 6.411,89 zł × 9%).
Przedsiębiorcy na karcie podatkowej
Miesięczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 75% minimalnego wynagrodzenia. Składka stanowi 9%, tj. 314,96 zł.
